فرآیند اعتبار بخشی (ارزیابی) بیمارستان های کشور

اخیرا نمرات و درجه بندی بیمارستان های کشور پس از اعتبار بخشی (ارزیابی) به آن مراکز اعلام شده است. با توجه به شبهاتی که در مورد این فرآیند و عوامل موثر وجود دارد، پایگاه اوز امروز در راستای اطلاع رسانی به عنوان وظیفه ذاتی خود، اطلاعاتی در مورد فرآیند اعتبار بخشی بیمارستا ن ها و معیارهای آن منتشر می کند:

سلامت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی ازمهم‌ترین نیازها و اساسی ترین حقوق مردم به رسمیت شناخته شده و خوشبختانه در دولت تدبیر و امید در برنامه تحول نظام سلامت این مهم به عنوان یکی از اولویت های اصلی، در دستور کار قرار گرفته است.

در این میان، بی تردید فراهم نمودن مراقبت های باکیفیت و ایمن نیز یکی از مهم‌ترین وظایف متولیان امر به شمار می رود. اعتباربخشي به عنوان يكي ازمعتبرترين و شناخته شده ترين روش‌هاي ارزيابي سیستماتیک مراكز ارائه خدمات سلامت، زمینه‏ی پيوند مديريت ارشد با ارائه خدمات پزشکی با کیفیت و ایمن را به شیوه ای علمی، فراهم می آورد.

در راستاي دستيابي به این اهداف متعالي، نیازمند انجام ارزيابي صحيح و دقيق با استفاده از ارزیابانی است که دانش و تجربه کافی در مورد فرآیندها، سیستم ها و رویکردهای مدیریتی و بالینی مرتبط با کیفیت را داشته باشند. این مهم درسايه برنامه ریزی و حمايت همه جانبه مديران ارشدتمامی حوزه های مرتبط وزارتی، دانشگاهی و بیمارستانی محقق خواهد شد.

اجرای نسل سوم اعتباربخشی بیمارستان های کشور تحول بزرگی در اداره بیمارستان‌های کشور به شمار می رود. در نسل سوم اعتبار بخشی بیمارستانهای کشور ۲۴۸ استاندارد و در مجموع ۹۰۳ سنجه وجود دارد که بیمارستان‌ها براساس نحوه عملکردشان با این استاندارد ها و سنجه ها اعتباربخشی می گردند.

سنجه های جدید اعتبار بخشی در ۸ محور و ۳۲ زیر محور ارائه شده اند :

الف ) مدیریت و رهبری ؛ شامل زیر محورهای :

۱- تیم حاکمیتی 

۲-تیم مدیریت اجرایی

۳- بهبود کیفیت

۴- مدیریت خطا

۵-مدیریت خطر حوادث و بلایا 

۶- مدیریت ایمنی بیمار

۷-مدیریت منابع انسانی

۸-مدیریت تامین و تسهیلات اقامت

۹- مدیریت غذایی

ب) مراقبت و درمان ؛ شامل زیر محورهای:

۱- مراقبت‌های عمومی بالینی

۲- مراقبتهای اورژانس

۳- مراقبتهای حاد

۴- مراقبت‌های بیهوشی و جراحی

۵- مراقبت‌های مادر و نوزاد

ج) مدیریت خدمات پرستاری؛ شامل زیر محورهای:

۱) مهارت سنجی و به کار گیری نیروهای پرستاری

۲- مدیریت مراقبتهای پرستاری

د) مدیریت دارو و تجهیزات ؛ شامل زیر محورهای:

۱- مدیریت دارویی

۲- مدیریت تجهیزات پزشکی

ه ) پیشگیری و بهداشت ؛ شامل زیر محورهای:

۱-مدیریت بهداشت محیط 

۲-مدیریت پسماندها

۳- مدیریت استریلیزاسیون

۴- مدیریت خدمات رختشویخانه

۵- بهداشت حرفه ای و سلامت کارکنان

۶-پیشگیری و کنترل عفونت

و ) مدیریت خدمات پاراکلینیک ؛ شامل زیر محورهای:

۱-مدیریت آزمایشگاه

۲-مدیریت تصویر برداری

۳- مدیریت فیزیوتراپی

۴- طب انتقال خون

ز) مدیریت اطلاعات؛ شامل زیر محورهای:

 ۱-  مدیریت اطلاعات سلامت (مدارک پزشکی )

۲- فن آوری اطلاعات

ح) رعایت حقوق گیرنده خدمت ؛ شامل زیر محورهای:

۱- اطلاع رسانی و ارتباطات

۲- تسهیلات و حمایت‌ها

برای سنجش این استانداردها نزدیک به ۴۰۰ نفر ارزیاب که همگی از کارکنان دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور می باشند تحت عنوان ارزیاب ملی اعتباربخشی توسط وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی آموزش دیده و در مدت زمان مشخص شده به ارزیابی بیمارستانها می پردازند. 

فرآیند ارزیابی هر بیمارستان سه روز و توسط سه تا پنج ارزیاب ملی انجام می گردد . بخش اول این فرآیند قبلا توسط بیمارستان‌ها به عنوان خودارزیابی انجام شده و در سامانه اعتبار بخشی ثبت شده است. سنجه هایی که توسط بیمارستان‌ها« خیر» گزارش شده است از چرخه ارزیابی کنار گذاشته می شوند . ارزیابان اعتبار بخشی را بر اساس :

۱- بررسی مستندات و منابع ۲- مصاحبه با صاحبان فرایند ۳- مشاهده ،انجام می دهند.

آن‌گاه نتایح اعتبار بخشی را در سامانه ثبت نموده و سپس سنجه ها طی فرمولهایی که حتی ارزیابان نیز از چگونگی آنها اطلاع ندارند توسط سامانه وزن دهی شده و درصد بندی می شوند .

درجه بندی بیمارستان‌ها به شرح زیر می باشد: 

الف- عالی از ۸۱ تا  ۱۰۰درصد)

ب- یک ( از ۶۱ تا ۸۰ درصد)

ج-دو(از۴۱تا۶۰ درصد)

د- سه 

ه-چهار

و- فاقد استاندارد (زیر ۲۱ درصد )

آن چنان که مشاهده می شود معیارهای ارزیابی براساس فرآیندهای اجرایی بوده و مجموعه عوامل بیمارستان و عملکرد آنان در ارزیابی دخیل بوده و هیئت امنای بیمارستان که در حقیقت نقش حمایتی دارد و بعضا به پیشنهادات و نظرات آنان از سوی مسئولین اهمیتی داده نمی شود دراین ارزیابی نقشی نداشته و حتی معیاری برای ارزیابی آنان در میان ۹۰۳ سنجه ارزیابی مطرح نشده است.

پس از اعلام نمرات اعتباربخشی(ارزیابی) بیمارستان های کشور، شواهد حاکی از آن است که اکثر بیمارستان های منطقه و حتی بیمارستان خمیر هرمزگان حائز رتبه یک شده اند.

در مورد بیمارستان امیدوار اوز گرچه مسئولین محلی هنوز رسما نمره و درجه بیمارستان را اعلام نکرده اند اما شواهد حاکی از آن است که در این ارزیابی نمرات بیمارستان اوز در بازه ۴۱ تا ۶۱ بوده و رتبه ۲ را کسب کرده است.

گویا مسئولین در این مورد اعتراض خود را اعلام کرده و منتظر ارزیابی مجدد هستند. پایگاه خبری اوز امروز ضمن ابراز تاسف از افت کیفی بیمارستان امیدوار اوز امیدوار است در ارزیابی مجدد، مجموعه بیمارستان و مسئولین مربوطه در دانشکده علوم پزشکی لارستان، بتوانند از سابقه ۴۲ ساله و توانمندی بیمارستان اوز دفاع کرده و این  بیمارستان برای اولین بار به درجه ۲ سقوط نکند.