نظراتی که از تحقیق و مطالعه به دست نیاید، الگوی جدید نادانی است

سرمقاله پیام اوز/هادی صدیقی: با فزاینده شدن ضریب نفوذ اینترنت و گسترش روزافزون شبکه‌های اجتماعی، سرانۀمطالعۀکتاب، مجله و نشریات کاغذی روزبه‌روز در حال کاهش است. این روزها بسیار کمتر از گذشته در فضاهای عمومی همانند اتوبوس، مترو و یا پارک‌ها و کافه‌هامی‌توان شخصی را یافت که روزنامه، مجله یا کتابی در دست داشته باشد. در مقابل، افراد زیادی از پیر تا جوان و نوجوان را می‌توان مشاهده کرد که سر بر روی گوشی‌های موبایلِ هوشمند خم کرده‌اند و در حال کار با گوشی خود هستند. 

این موضوع سبب شده است شمار نشریات کاغذی و مجلات و کتاب‌هابه‌شدت نزول پیدا کند. با گَشتی در کتاب‌فروشی‌ها و توجه به تیراژ کتاب‌های تازه‌منتشرشده تنها در سیصد یا پانصد نسخه، می‌توان از وخامت سرانۀ مطالعۀ مردم به‌راحتی آگاه شد.

برخی بر این باور هستند که این موضوع را بایستی از جنبۀ پُرِ لیوان دید و گفت با پیشرفت تکنولوژی، به‌جای مطالعۀنسخه‌های کاغذی، مردم روی به نسخه‌های دیجیتالی آورده‌اند و همان زمانی که پیش‌تر به مطالعه اختصاص می‌دادند و حتی بیش از آن را با کمک همین شبکه‌های اجتماعی و با کمک گوشی‌های همراهشان و با صرف هزینۀ کمتر انجام می‌دهند که در کل نشان از رشد سرانۀ مطالعه دارد. ولیکن نبایستی غافل از این موضوع باشیم که رشد اطلاعات در فضای مجازی و عدم کنترل آن سبب شده است مردم از قبل کم‌حوصله‌تر شده و تنها به‌سوی مطالعۀ مطالب فشرده‌تربروند و اگر مطلبی کمی به درازا بکشد یا طولانی باشد، آن را نخوانند. موضوعی که سبب شده گردانندگان سایت‌‌ها و شبکه‌های مجازی را نیز به سمت خلاصه‌نویسی سوق دهد که سبب گسترش مطالعات سطحی شده است. این‌گونه مطالعات سطحی باعث شده است جوامع مختلف به سمت سطحی شدن و گسترش روزافزون پوپولیسم حرکت کنند.

عدم کنترل و اعتبارسنجی مطالب ِمنتشرشده و پُر بودن فضای مجازی از اطلاعات، اخبار و مطالب نادرست، خود معضل بزرگ‌تری است که به‌جای گسترش دانش، سبب گسترش نادانی، عوام‌فریبی و ایجاد شایعه در سطح جامعه می‌شود. کارل گرینفیلد روزنامه نگار می‌گوید:«نظرات ما، ازپرسه زدن درشبکه‌های اجتماعی سرچشمه می‌گیرد، نه تحقیق ومطالعۀکتاب‌ها.این نوع تقلیدازدانایی، درواقع الگوی جدیدنادانی است.»

فرانسیس فوکویاما؛ فیلسوف آمریکایی، در گفت‌وگو با مجلۀ هافینگتون‌پست که مجلۀ”اندیشۀ پویا”آن‌را در ایران چاپ کرده است، می‌گوید: « قطبی‌شدگی و بی‌اعتمادی به نهادهای موجود بسیار مخرب است و متأسفانه این، ‌یکی از نتایج اینترنت است. به نظر می‌رسد مردم هر چیزی را که در اینترنت می‌خوانند باور می‌کنند و معتبرش می‌دانند، بااین‌که میان تولیدکننده و مصرف‌کنندۀ اطلاعات هیچ واسطی وجود ندارد که مثل اخبار قدیم، آن را اعتبارسنجی کند. حالا، روسیه و چین و کشورهای دیگر، نقش فعالی در از بین بردن اعتبار اطلاعات برعهده ‌گرفته‌اند که شیوۀ جدیدی از جنگ است. همزمان مردم حاضرند هر چیزی را باور کنند و اهمیتی به صحت آن‌هانمی‌دهند. در سوی دیگر، می‌توانم بگویم که نهادها همیشه تحت کنترل نخبگان بوده‌اند، و این نهادها و کنترل نخبگان بر آن‌ها، با حضور اینترنت دارند ضعیف می‌شوند. شاید دموکراسی‌ها بدون میزانی از کنترل از سوی نخبگان نمی‌توانند عملکرد خوبی داشته باشند. ولی پاسخ قطعی را باید منتظر ماند و در سال‌های پیشِ رو دید.»

حال در این شرایط، سال گذشته آقای ابراهیم احمدی آستین همت بالا زد و امتیاز یک نشریۀ جدید را برای شهر اوز گرفت و اقدام به انتشار «پیام اوز» کرد. نشریه‌ای که هم‌اکنون یک‌ساله شده است. در ابتدای امر بسیاری بر این باور بودند که با وجود نشریات دیگری در منطقه به‌ویژه نشریۀ باقِدمتی چون «عصر اوز» نیازی به وجود نشریۀ جدید نیست و انتشار یک نشریۀ جدید نه‌تنها سبب ضربه زدن به نشریۀ عصر اوز می‌شود، که سبب می‌شود خود نیز پس از چاپ چند شماره، از دور خارج گردد. اتفاقی که نیفتاد و حضورش در بین مردم نوید رویکردی تازه را داد که با انتشار هوشمندانۀ مطالب و اخبار، سبب جذب مخاطبان بسیاری شد.

آقای احمدی با انتشار دقیق و درست اخبار از طریق نشریۀ کاغذیِ پیام اوز و سایت «اوز امروز» در یکسال گذشته و با پیوند این دو به یکدیگر، فضای مجازی و نشریه با هم پیوند زده، سبب جلب اعتماد مردم و اقبال عمومی شده است؛به‌گونه‌ای که بسیاری از مردم، از این طریق رویدادهای منطقه را دنبال می‌کنند. تعدد نظرات خوانندگان در زیر مطالب سایت که در نشریه نیز بازتاب می‌یابد و حساسیت مردم در مطالبِ منتشرشده در پیام اوز، خود گواه این مدعاست.

از نقاط قوت این نشریه در سال گذشته می‌توان به انتقادپذیری، به‌روز بودن، اهل شور و مشورت بودن و حفظ استقلال فکری نشریه با وجود خواسته‌هایی که از یک نشریه در یک شهر کوچک وجود دارد، اشاره کرد.در این یک سال بسیاری از رویدادهای منطقه و مطالبات مردم در این نشریه مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته که انعکاس خوبی داشته است. در بیشتر شماره‌هایم نتشرشده و شاید در تمامی شماره‌ها خواستۀ اصلی و مغفول ماندۀ مردم اوز که همان ارتقای بخش اوز به شهرستان است،به‌خوبی بازتاب داشته و از زبان افراد گوناگون، این درخواست چاپ و منتشر شده است.

انتشار ضمیمۀ فرهنگی، اجتماعی، هنری «هشت و نیم» همراه با پیام اوز که توسط عده‌ای از جوانان مرکز شهرستان یعنی شهر لار منتشر می‌شود، نشان از رویکرد فرهنگی پیام اوز دارد که توانسته است عده‌ای از اهل فرهنگِ شهر لار را باوجودتعدد نشریات درمرکزشهرستان،نیز به سمت خود جلب نماید و آن‌ها پیام اوز را برای چاپ مقالات و موضوعاتشان انتخاب کنند.

در مکالمات روزمره بسیار می‌شنویم و خود می‌گوییم که این روزها دیگر کسی روزنامه نمی‌خواند. اما انتشار منظم پیام اوز در کنار سایر نشریاتِ منتشرشده در اوز، عکس این موضوع را حداقل برای مردم بخش کهن اوز در جنوب استان فارس ثابت می‌کند و خود، گواه دیگری بر فرهنگی بودن این بخش از ایران است که با جمعیتِ به‌نسبت کم خود، نسبت‌به سایر نقاط دارای چند نشریۀ مختلف محلی پرخواننده است. ادعایی که در انتخاب اوز به‌عنوان شهر خلاق درزمینۀکتاب‌خوانی در سطح ایران نیز خود را نشان داد و به اثبات رساند. 

همراه با شادباش به آقای احمدی و همکارانشان در این نشریه به‌مناسبت نخستین سالگرد انتشار «پیام اوز»، برای ایشان و همکارانشان آرزوی پیروزی روزافزون دارم. امید آن‌که پیام اوز همین رویکرد را ادامه داده و با انعکاس اخبار، مقالات و خواسته‌های منطقی مردم همانند یک سالی که گذشت، سهم به‌سزایی در پیشرفت و توسعۀ منطقه ایفا کند.